ሥራ አጥነትን ለመቅረፍ

ሥራ አጥነትን ለመቅረፍ

በደረጀ ጥላሁን

መንግስት የዜጐች ሥራ አጥነትን ለመቀነስ የተለያዩ ተግባራትን እያከናወነ ይገኛል። ከነዚህ ተግባራትም አንዱ በገጠርና በከተማ ኢንተርፕራይዞችን በማደራጀት ዜጎችን ወደ ተለያዩ የሥራ መስኮች ማሰማራት ይገኝበታል፡፡

ለዚህም ይረዳ ዘንድ የመስሪያና መሸጫ ቦታዎችን የማዘጋጀትና ሌሎች ድጋፎችን የማቅረብ ሥራ በስፋት እየተከናወነ ይገኛል፡፡ ከዚህ በተጨማሪ ዜጎች የውጭ ሀገር የሥራ ዕድል ተጠቃሚ እንዲሆኑ በቴክኖሎጂ የታገዘ፣ ስልጠናና ስምሪት ስርዓት ወደ ተግባር ተገብቶ እየተሰራ ይገኛል፡፡ ከዚህ አኳያ የተቀመጠውን ሀገራዊ የስራ ዕድል ፈጠራ አቅጣጫና ክልላዊ የስራ መስክን ታሳቢ በማድረግ በደቡብ ኢትዮጵያ ክልል ሥራ እድል ፈጠራና ኢንተርፕራይዞች ልማት ቢሮ የተከናወኑ ተግባራትን እንቃኛለን፡፡

የደቡብ ኢትዮጵያ ክልል ሥራ እድል ፈጠራና ኢንተርፕራይዞች ልማት ቢሮ በግማሽ አመቱ በከተማና በገጠር ሥራ ዕድል ፈጠራ ዘርፎች 312 ሺህ 298 ስራ ፈላጊዎችን መመዝገብ ችሏል፡፡ ምዝገባው በመጀመሪያው ሩብ ዓመት ላይ የሚጠናቀቅ ተግባር ቢሆንም የትምህርት ተቋማት ተማሪዎችን በተለያዩ ጊዜያት የሚያስመርቁ በመሆናቸው የልየታ ሥራው ዓመቱን ሙሉ የሚፈፀም ተግባር መሆኑን የቢሮው መረጃ አመላክቷል፡፡

በስራ እድል ፈጠራና ልማት ስራዎች ዙሪያ በዘርፉ ለሚገኙ አመራር፣ ባለሙያ እና ባለድርሻ አካላት እንዲሁም በአካባቢ ያሉ ባለሃብቶች በቂ ግንዛቤ ኖሯቸው ተቀናጅተው እንዲሰሩ ለማድረግ በተለያዩ ጊዜያት የሥልጠና እና የግንዛቤ ማስጨበጫ መርሀ ግብሮች ማካሄድ መቻሉ ተመላክቷል፡፡ ከዚህ ሌላ በገጠር ሥራ ዕድል ፈጠራ ዘርፍ፡- ወጣቶች ወደ ስራ ከመግባታቸው በፊት በኢንተርፕሪነር ሽፕ፣ በቢዝነስ ፕላን ዝግጅትና በሂሳብ መዝገብ አያያዝ በቋሚ የስራ መስክ ተደራጅተው በተሰማሩበት የገቢ ማስገኛ ተግባራት በ3 ሺህ 240 ኢንተርፕራይዞች ውስጥ ለታቀፉ 24 ሺህ 876 ወጣቶች የክህሎት ስልጠና እንዲያገኙ ተደርጓል፡፡

በተጨማሪም በከተማ አነስተኛና መካከለኛ ማኑፋክቸሪንግ ዘርፎች የኢንዱስትሪ ኤክስቴንሽን አገልግሎትን በተመለከተ በ1 ሺህ 699 ኢንተርፕራይዝ ለተደራጁ 6 ሺህ 468 አንቀሳቃሽ ስልጠና መሰጠቱን መረጃው አመላክቷል፡፡

የሥራ ስምሪትን በተመለከተም በግማሽ ዓመቱ በቋሚ ሥራ ዕድል ለ89 ሺህ 420 ዜጎች ቋሚ የሥራ ዕድል ተፈጥሮላቸዋል፡፡ ከዚህ ውስጥ 4 ሺህ 175 ሴቶች በውጭ ሀገር የሥራ ዕድል የተፈጠረላቸው ናቸው፡፡ እንዲሁም በጊዜያዊ ሥራ ዕድል ለ54 ሺህ 585 ዜጎች የሥራ ዕድል መፍጠር ተችሏል፡፡ በአጠቃላይ በስድስት ወራት በቋሚና በጊዜያዊ ለ144 ሺህ 5 ዜጎች የሥራ ዕድል የተፈጠረ መሆኑን ነው የቢሮው መረጃ የሚያመላክተው፡፡

ከተፈጠረዉ ሥራ ዕድል ውስጥ በግብርና የስራ ዘርፍ- 10 ሺህ 154 በላይ ለሆኑ ዜጎች የስራ ዕድል መፍጠር የተቻለ ሲሆን በቋሚ 7 ሺህ 952 ዜጎችን በ777 አዲስ ኢንተርፕራይዝ በማቋቋም ወደ ስራ የተሰማሩ ናቸው፡፡ በጊዜያዊ 2 ሺህ 202 የሥራ ዕድል መፍጠር ተችሏል፡፡ እንዲሁም በአንዲስትሪ የስራ ዘርፍ ለ16ሺህ 998 ዜጎች የስራ ዕድል መፍጠር ተችሏል፡፡ ከነዚህም በቋሚነት 9 ሺህ 365 ዜጎችን በ788 አዲስ ኢንተርፕራይዝ በማቋቋም ወደ ስራ የተሰማሩ ሲሆን በጊዜያዊ 7 ሺህ 633 ለሚሆኑ ዜጎች የሥራ ዕድል ተፈጥሯል፡፡

በአገልግሎት የስራ ዘርፍም ለ28 ሺህ 800 ለሚሆኑ ዜጎች የስራ ዕድል የተፈጠረ ሲሆን፤ በቋሚነት 18 ሺህ 922 ዜጎችን በ3 ሺህ 79 አዲስ ኢንተርፕራይዝ በማቋቋም ወደ ስራ ተሰማርተዋል፡፡ በጊዜያዊ 9 ሺህ 878 የሥራ ዕድል መፍጠር ተችሏል፡፡ ከዚህ በተጨማሪ 45 አካል ጉዳት ያለባቸው ዜጎች የኢኮኖሚ ተጠቃሚ መሆን ጀምረዋል፡፡

በቤተሰብ ንግድ ሥራ አደረጃጀት በ422 ኢንተርፕራይዞች 29 ሺህ 380 ዜጎችን ተጠቃሚ ማድረግ ተችሏል፡፡ እንዲሁም በኢ-መደበኛ ንግድ ሥራ ላይ የተሰማሩ 1 ሺህ 69 ዜጎችን በመለየት፣ ግንዛቤ በመፍጠርና የሥራ ቦታ በማዘጋጀት ለ203 ዜጎች በንግድ ህጉ መሰረት በማደረጀት የኢኮኖሚ ተጠቃሚ ማድረግ ተችሏል፡፡

በገጠር ስራ ዕድል ፈጠራ የግብርና ዘርፍ:- በርካታ ስራ ፈላጊ ዜጎች የሚሰማሩበት የስራ ዘርፍ ሲሆን ይህ ዘርፍ ከሶስቱ ስራ ዘርፎች የእቅዱን 60 በመቶ ድርሻ ያለው ነው፡፡ ከሥራ ስምሪት አንጻር 2 ሺህ 460 ኢንተርፕራይዞች በማሰማራት 27 ሺህ 528 ወጣቶች በዶሮ፣ በእንስሳት እርባታ፣ በማድለብና በማሞከት፣ በመኖ ልማት፣ በሰብል ስራ እና በኩታ ገጠም ማሣ ሥራ ዕድል ተፈጥሮላቸዋል፡፡

በኢንዱስትሪው ዘርፍ 597 ኢንተርፕራይዞች በማደራጀት 7 ሺህ 959 ወጣቶች የስራ ዕድል ተፈጥሮላቸዋል፡፡ ከነዚህ ውስጥ በቋሚ ሥራ ተደራጅተው በብድር በአግሮፕሮሰሲንግ፣ ባህላዊ አልባሳት፣ በእንጨትና ብረታ ብረት 169 ኢንተርፕራይዞች 1ሺህ 308 ወጣቶች፣ በቋሚ ማዕድን ስራዎች 2 ሺህ 972 ወጣቶች እና በኮንስትራክሽን ሥራዎች 1 ሺህ 698 ወጣቶች የሥራ እድል ተፈጥሮላቸዋል፡፡ በማዕድን ዘርፍ በጊዜያዊ ስራዎች አሸዋና ድንጋይ ማውጣት ለ1 ሺህ 981 ወጣቶች ስራ ዕድል መፍጠር ተችሏል፡፡

በአገልግሎት ዘርፍ ኢንተርፕራይዞችን በማደራጀት (በመንግስት መ/ቤት፣ ግዙፍ ፕሮጀክቶች፣ መንግስታዊ ባልሆኑ ድርጅቶች፣ ባለሀብቶች እና ኢንተርፕራይዞች) 47 ሺህ 506 ወጣቶች በጊዜያዊና በቋሚ ቅጥር የሥራ ዕድል ተፈጥሮላቸዋል፡፡

የቢሮው መረጃ እንደሚያመለክተው በሶስቱም የሥራ ዘርፎች 7 ሺህ 406 ኢንተርፕራይዞቸን የማቋቋምና 712 ኢንተርፕራይዞችን የማጠናከር ሥራ ተሰርቷል፡፡ ቁጠባን በተመለከተ በግማሽ ዓመቱ ብር 120 ሚሊዮን 159 ሺህ 470 ተቆጥቧል፡፡ ከዚህ አኳያ በከተማ ስራ ዕድል ፈጠራ 48 ሚሊዮን 544 ሺህ 957 ብር ማስቆጠብ ተችሏል፡፡ ከዚህ ውስጥ በተዘዋዋሪ ፈንድ 27 ሚሊዮን 737 ሺህ 940 እና በመደበኛ ብር 20 ሚሊዮን 807 ሺህ 17 ተቆጥቧል፡፡

በገጠር ሥራ ዕድል ፈጠራ ዘርፍም በተለያዩ የሥራ ዘርፎች ተደራጅተው ከሚሰማሩ ኢንተርፕራይዞች ብር 40 ሚሊዮን 429 ሺህ 476 መቆጠብ ተችሏል፡፡ እንዲሁም በአነስተኛና መካከለኛ ማኑፋክቸሪንግ 31 ሚሊዮን 185 ሺህ 37 ብር ለማስቆጠብ ተችሏል፡፡ ብድር አቅርቦትን በተመለከተ፡- በግማሽ ዓመቱ በ6 ሺህ 659 ኢንተርፕራይዞች ለተደራጁ 39 ሺህ 752 አንቀሳቃሾች ብር 670 ሚሊዮን 28 ሺህ 292 ብድር ለማቅረብ ታቅዶ በ3 ሺህ 268 ኢንተርፕራይዞች ለተደራጁ 25 ሺህ 777 አንቀሳቃሾች 243 ሚሊዮን 169 ሺህ 556 ብር ብድር ማቅረብ ተችሏል፡፡

ለአፈፃፀሙ ዝቅ ማለት በዋነኛነት ምክንያት የሆነው ከኦሞ ባንክ ጋር ተያይዞ ያለ የአሰራር ቢሮክራሲ በመሆኑ በዘላቂነት ለመቅረፍ በቀጣይ የውይይት መድረኮችን እና የድጋፍ፣ ክትትልና ኢንስፔክሽን ሥራዎች ተጠናክረው እንደሚሰሩ ተመላክቷል፡፡

ከዚህ በተጨማሪም በ2017 በጀት ዓመት በክልል ደረጃ ለወጣቶች ተዘዋዋሪ ብድር የሚሆን ብር አንድ መቶ ሚሊዮን የተመደበ ቢሆንም እስካሁን ገንዘቡ ለብድር እንዲውል ወደ ኦሞ ባንክ አለመተላለፉ ሌላው ችግር ነው። በቀጣይ በልዩ ትኩረት ገንዘቡን ወደ አበዳሪ ተቋም በማስተላለፍ የብድር አቅም የማጠናከር ሥራ እንደሚሰራ ተጠቅሷል፡፡ በክልሉ ባሉ ስድስት የክላስተር ማዕከል ከተሞች ያሉ ሌሎች አማራጭ የፋይናንስ አቅራቢ ተቋማትን በማጥናት ለኢንተርፕራይዞች ሰፊ የብድር አቅርቦት ከመፍጠር አንፃር ተቋሙ እየሰራበት ሲሆን ከላይ በተገለፁ ተግባራት ላይ የተጠናከረ ሥራ ከተሰራ ለኢንተርፕራይዞች በብድር የሚቀርብ ገንዘብ መጠንና ተጠቃሚነት ይጨምራል፡፡

ብድር አመላለስን በተመለከተም የዘመኑና ውዝፍ ብድር 357 ሚሊዮን 022 ሺህ 13 ብር ለማስመለስ ታቅዶ 208 ሚሊዮን 30 ሺህ 472 ብር ማስመለስ የተቻለ ሲሆን በብድር አመላለስ ላይ አፈፃፀሙ ዝቅ ያለበት ምክንያት በየደረጃው የተቋቋመው ብድር አስመላሽ ግብረ-ሃይል አፈፃፀሙን በየጊዜው እየገመገመና አቅጣጫ እያስቀመጠ አለመሄዱ ዋነኛው ችግር በመሆኑ በቀጣይ ጉድለቶች ታርመው እንደሚሻሻል ይጠበቃል፡፡

በግማሽ አመቱ ለማምረቻና መሸጫ የሚሆን 3 ሺህ 563 ሄክታር መሬት ለኢንተርፕራይዞች ቀርቧል፡፡ በቀጣይም እያንዳንዱ የገጠር ቀበሌ ስድስት ሄክታር መሬትና እያንዳንዱ የከተማ ቀበሌ አንድ ሄክታር መሬት እንዲያዘጋጅ የተያዘው ዕቅድ ሲፈጸም የእያንዳንዱን መዋቅር የመሬት አቅርቦት አሁን ከተመዘገበው በላይ እንደሚሆን ይጠበቃል፡፡